Het gaat niet zo goed met de zwaluwen in ons land. Doordat de biodiversiteit in Vlaanderen almaar meer onder druk staat en veel vogelsoorten daardoor hun habitat verliezen, zien we de sierlijke trekvogels minder en minder. Er zijn momenteel nog slechts een paar verschillende soorten zwaluwen in ons land. Daarom is het des te opvallender dat er zich de afgelopen weken een grote kolonie oeverzwaluwen heeft gevestigd op Nieuw Zuid.
Oeverzwaluwen in de stad: unicum
“We werden gecontacteerd door een bewoner van Nieuw Zuid, die ze had opgemerkt in het park”, legt vogelkenner Joris Van Reusel van NatuurpuntVogelwerkgroep Ardea uit. “Het is behoorlijk uniek dat de vogels – ik denk dat het er ondertussen een honderdvijftigtal zijn – zich hier nestelen. De laatste jaren zie je amper nog zwaluwen in stedelijke omgevingen. Op een handvol gierzwaluwen na, natuurlijk, maar dat is een heel aparte soort.”
“Oeverzwaluwen zie je normaal vooral in gebieden met grote open wateren, zoals kusten en rivierdelta’s, waar ze gangen graven en nesten maken in duingebieden en zandoevers. De laatste jaren merken we er ook heel wat op in de Haven van Antwerpen. Door de grote infrastructuurwerken in de regio wordt er veel zand en grond verzet. Oeverzwaluwen zien daarin een perfecte plaats voor hun nesten. Eerder dit jaar zat er een kolonie een beetje zuidelijker aan de d’Herbouvillekaai, waar toen grote werken aan de gang waren. Het is niet ondenkbaar dat dit dezelfde kolonie is, die vandaar is uitgeweken naar Nieuw Zuid.”
Beschermde diersoort
“Oeverzwaluwen zijn een beschermde diersoort. Je mag ze niet verstoren of vangen. Daarom hebben we hun broedplek nu afgeschermd met hekken en informatieborden. We zijn momenteel ook in gesprek met projectontwikkelaar Triple Living en met Bureau Bas Smets, dat het landschap van Nieuw Zuid heeft ontworpen, om een meer permanente zwaluwwand te voorzien voor de oeverzwaluwen. Oeverzwaluwen zijn redelijk honkvaste dieren. Eens ze een aangename nestplaats hebben gevonden, hebben ze de neiging om die weer op te zoeken als ze uit Midden-Afrika terugkeren. Dat is geen zekerheid, want de natuur kan je niet programmeren, maar we zien het vaak gebeuren. Daarom willen we graag samenwerken met Nieuw Zuid, zodat de dieren volgend jaar met een gerust hart kunnen terugkeren. Ook met de Haven van Antwerpen heeft Natuurpunt momenteel een goeie samenwerking rond oeverzwaluwen.”
Een permanente zwaluwwand op Nieuw Zuid is niet alleen voor de oeverzwaluwen zelf gunstig. Het kan ook een meerwaarde zijn voor de buurt. “De buurt krijgt op die manier gedurende enkele weken per jaar een soort van privésafari”, aldus Van Reusel. “Dit jaar zijn de oeverzwaluwen door het natte en koude weer wat later, maar meestal luiden ze in maart al het begin van de lente in met hun getsjirp. Daar word je toch vrolijk van. Bovendien is deze plek, vlakbij de Schelde, ideaal voor de vogels. Ze houden ervan om over het water te scheren. Dat levert voor natuurfotografen vaak mooie beelden op.”
